Terwijl ik dit artikel schreef vloog iemand in Oostenrijk een kabelbaan in. Toeval? Nee. Want dit gebeurt vaker. Een snelle zoekopdracht naar paragliders die aanvaringen hebben met kabels (zij het langs de bergwanden of op het (buiten)-landingsterrein) laat zien dat het een reëel gevaar is waar we scherp op moeten zijn.
Kabels zijn dus iets om voor uit te kijken. We zijn niet de enige vliegers die voor kabelbanen en kabels moeten uitkijken. Helicopters moeten dat ook. Normaal zijn we bang voor helicopters. Of ze maken gehakt van ons, of als ze er zijn zijn ze er omdat er een ongeluk gebeurd is. Maar we kunnen ook wat van helicopter piloten leren. Want ook zij moeten uitkijken voor kabels.
Bang voor kabels
Heli’s en paragliders hebben gemeen dat we allebei bang zijn voor kabels die overal kunnen hangen maar die je meestal niet ziet. Electriciteitskabels, lift kabels, telefoonkabels, andere kabels. Maakt niet uit wat voor een kabel, ze zijn allemaal vervelend voor zowel helicopter als paragliding piloten.
Soms als je ze ziet vlieg je er nog in. Bij de landingsplaats in Lienz, Oostenrijk vallen ze op. In Greifenburg zou je denken dat je ze niet over het hoofd kan zien, toch vloog niet zo lang geleden iemand erin. En dat zijn dan nog de dikke opvallende stroomkabels verbonden door grote torens met oranje bollen eraan.
Wat dacht je van de kabels van ski-liften? We starten vaak in de buurt van ski-liften (zoals in het recente ongeval), we vliegen vaak over en door ski-gebieden. Veel skilift-kabels zijn helemaal niet zo dik.
Nog moeilijker te zien zijn de kabels van locale transportliften. Ze kunnen tijdelijk aangelegd zijn (dus niet op kaarten vermeld), ze zijn dun en vaak niet duidelijk verbonden met allerlei opvallende torens. Maar ook die kunnen tot tientallen meters van de bergwand hangen en over kleine dalen en gullies. Bekijk es de recente video van Greg Hamerton over een kabel in de omgeving van Annecy. Tijdens de Red Bull X-alps vorig jaar vloog er nog iemand tegen een kabel. Hij overleefde het wonderlijk genoeg.
Wat doen helicopterpiloten eraan?
De blog Pilot Who Aks Why wijdde er laatst en artikel over (https://pilotswhoaskwhy.com/2024/02/26/preventing-wire-strikes-10-key-principles-for-helicopter-pilots/). Dit artikel is specifiek voor helicopter piloten, maar bracht bij op het idee voor dit artikel. Het vliegseizoen is weer begonnen dus een beetje aandacht hiervoor kan geen kwaad. Wij zijn weliswaar geen helicopters, maar een aantal punten uit het artikel zijn ook voor ons relevant.
Helicopterpiloten vliegen net als paragliders vaak vlak langs objecten of een berg, in hoekjes waar de snelle vliegtuigen niet kunnen komen maar wij wel. En helicopters landen overal. Wij landen overal als we buitenlandingen moeten maken, heli’s vaak omdat het bij het vluchtplan hoort.
Weten waar de kabels zijn
We hebben allebei vaak beperkte detailinformatie over de vlucht die we gaan maken. Een paraglider vliegt any way the wind blows, dus je weet vooraf niet goed welk gebied je in detail moet briefen. Veel kaarten die paragliders gebruiken voor navigatie hebben wel een ‘wire overlay’ zodat de - bekende - kabels op de kaart getoond worden. Maar veel kabels staan niet op de kaarten getoond. Je moet het maar onthouden of op je scherm kunnen aflezen. Weten waar de kabels zijn terwijl je vliegt is dus in de praktijk moeilijk.
Een kabel valt niet op
Kabels zijn moeilijk te zien, zeker met een wat kleurloze beige of grijze achtergrond. Zelfs wanneer je weet dat er kabels hangen kunnen ze moeilijk vindbaar zijn. Ik vlieg met bril. Zonder bril zou het blur-effect de kabels zo vervagen dat ze in de omgevingskleuren opgaan ik ze niet zou zien.
Belangrijker nog: we zijn al zo druk bezig met de thermiek, over de radio praten met anderen of selfies maken dat we niet echt aan het kijken zijn naar kabels. We kunnen onbewust dicht bij kabels gaan vliegen. Als we dan een verkeerde move maken dan zijn we snel een hoek waar we moeilijk de kabels nog kunnen ontwijken.
Een kabel herkennen
Een deel van de kabels kan je makkelijk herkennen en in de gaten houden als je vliegt. Maar wat als je er niet scherp op bent? Of als je een buiten landing maakt in een thermische dag, waardoor je een zeer flexibele circuit moet vliegen? Dan ligt een ongeluk letterlijk in een klein hoekje als je niet gedisciplineerd de juiste S-bochten maakt.
Parachutisten maken wel vaker buitenlandingen. In Nederland is dat geen probleem, maar in Spanje, in een woonwijk of langs wegen in Amerika, hangen overal verraderlijke kabels. Parachutisten zijn vrij bedreven in het scannen naar kabels die vlak boven de grond hangen en vooral de palen waar ze aan hangen.
Een paal zie vaak slecht als je vanuit de lucht kijkt, zeker de dunne palen. Palen zie je zeer slecht als je er (vrij recht) boven hangt. Een paal valt dan eerder op door de ophangpunten van de kabels dan door de paal zelf. Je kan beter zoeken naar dunne rechte donkere lijnen (schaduwen), vaak langs velden of wegen of vlakbij gebouwen. Die rechte schaduwen kunnen palen zijn waar kabels tussen gehangen zijn. Dan zoek je de volgende paal en kan je verwachten dat er een lijn tussen zit.
Is er kleurverschil tussen kavels of velden, dan denk ik ook direct ‘Kabels!’, want een kleurverschil kan een kavelgrens aangeven als boer 1 zijn gras net gemaaid heeft en boer 2 niet. Tussen kavels heb je lage kabels: hekken! Soms met prikkeldraad. Kavelgrenzen heb je dus liever niet in je final.
Zelf als je goed kijkt, je kan er ook naast zitten. Zeker over kleine velden kunnen de kabels in een omgeving met gebouwen dwars over het veld gespannen zijn. En genoeg palen en zijn verstopt door gebouwen of bomen, of de kabels zijn op gebouwen bevestigd. Dan zie je dus überhaupt geen paal of schaduw.
Een tip in de bergen is dat je op de berg en aan de voet van een berg soms hutjes ziet, of kleine open plekken waar duidelijk gewerkt is (voor houtkap bijvoorbeeld). Dat kan een indicatie zijn dat er een tijdelijke kabel kan hangen, zeker als er een rare constructie bij de hut of open plek ligt (zie het voorbeeld in het filmpje van Greg Hamerton).
Je ziet een kabel, en dan?
Als je palen of torens ziet kan voor de zekerheid direct over de paal of toren vliegen, niet er tussen, ookal ben je hoog. Want als je uitzakt en je let niet op dan heb je meer kans dat je in de kabels vliegt.
Zorg bij landingen dat er geen kabels in het verlengde van je final zijn, voor het geval dat jouw final langer duurt dan je dacht. Blijf ruim voor kabels als ze downwind van je landingplaats staan en zorg voor een goede kill-techniek als een windvlaag je richting de kabel sleept na landing.
Vaak staan verraderlijke kabels genoemd op de omschrijving van een bekende landingsplaats zoals de Poniente landing in Algodonales, of weten lokale vliegers je wel te vertellen waar ze hangen. Maar dat het niet genoemd is wil niet zeggen dat er geen kabels zijn.
Ga er altijd van uit dat er kabels zijn. Voeg dit in je omgevingsscan toe, naast de trigger points, de wolken, de vogels, de andere paragliders, de windrichting, de vliegmaat van je die het wel gelukt is om boven de ridge line te blijven. Die zit overigens nog altijd op de beste plek om kabels te mijden...