WIJK AAN ZEE - Als je lang genoeg vliegt, maak je vanzelf wel wat mee. Veel beginners maken ongetwijfeld tijdens hun opleiding al kleine incidentjes mee. Ervaren paragliders leren dat een incident in een klein hoekje zit. Eén ding weet je zeker: ook jij zult iets meemaken, waarschijnlijk niet ernstig maar misschien wel. Vaak zijn het juist de incidenten waar jij en anderen veel van leren.
Dit verhaal is gebaseerd op een waargebeurd incident van een paraglider in de winter van 2023.
De weerberichten gaven al een paar dagen aan dat het vrijdag goed weer zou worden. Niet alleen zou het niet regenen (wat het al twee maanden onafgebroken deed), maar ook de wind zou de hele dag perfect zijn om te soaren, ongeveer 265 graden met een snelheid van zo'n 20 km per uur. Vliegscholen stuurden al e-mails rond om te laten weten dat ze soarlessen zouden geven. In de app-groep werd druk overlegd over waar iedereen heen ging en hoe laat.
Gelukkig kon ik vrij krijgen van werk. Dus vrijdagochtend pakte ik mijn spullen in en bekeek ik de laatste weersverwachtingen. Iets ten zuiden van west. Ik ga het liefst naar de Langevelderslag, maar met deze wat zwakke wind dacht ik dat het misschien wat te cross zou zijn voor goede lift.
Drukte op WAZ
Dan maar naar WAZ rijden. Normaal ga ik er niet graag heen omdat het er vaak druk is. Leerlingen, mensen die af en toe soaren, de cracks met hun kunstjes. Qua soarscene is WAZ natuurlijk top en gezellig, maar god, wat kan het er druk zijn. En het was druk.
Er hingen veel bergschermen in de lucht. Ik had mijn Boomerang 7 mee, super lekker om mee te soaren, en mijn Kortel Carver harnas. Nadat ik met wat mensen had gesproken, de wind had aangevoeld, had gezien hoe de anderen vlogen en de meeuwen had bekeken, pakte ik mijn spullen uit, deed mijn helm op en harnas om, legde het scherm uit en begon met groundhandelen, zoals ik altijd doe voordat ik ga soaren.
Na een kwartiertje groundhandelen vond ik het genoeg geweest en besloot ik te starten. Ik was aan het begin van het strand, waar de meeste piloten hun spullen neerleggen en dus ook starten en landen. Ik moest best lang wachten voordat ik kon starten omdat er telkens anderen voorbij vlogen.
Uiteindelijk kwam er een gat in de rij paragliders. Ik startte en vloog direct naar het noorden om de drukte te vermijden. Ik zou pas weer terugkomen als ik even pauze wilde nemen.
Tijdens het vliegen vloog ik telkens achter iemand of er kwam iemand op me af. Je moest goed aangeven wat je plan was door je been of hand uit te steken. Iedereen hield elkaar goed in de gaten. Ik zag de hoofden rondom kijken en mensen aangeven wat ze gingen doen. Ik nam een paar keer pauze, maakte een praatje. De zon scheen, de wind waaide, ik vloog veel. Het was een mooie dag.
Dichter tegen de duin vliegen
Naarmate de dag vorderde, zwakte de wind wat af. Ik merkte dat men steeds dichter tegen de duin vloog. De liftband was niet zo breed meer. We vlogen vaak vlak langs elkaar met onze bergschermen. Ik was blij als ik de duin rechts van me had, want dan wist ik zeker dat ik in de liftband kon blijven. Ik had immers voorrang, of nee - dat moet ik netjes zeggen - ik had niet de eerste uitwijkplicht, los van wat er nodig is om een botsing te voorkomen.
Als je langs de duin vloog, was het wel spannend als je de turbulentie van de tegenligger voelde. Werd de turbulentie ook erger? Of voelde het wat spannender omdat we met de zwakker wordende wind steeds lager bij de duin vlogen en de paragliders elkaar steeds dichter passeerden?
Op een gegeven moment vloog ik tegen de wind in richting het zuiden, maakte een wat dynamische bocht met de wind mee richting het noorden, kreeg meer snelheid en kwam wat laag uit. Op zich leuk, maar ik wilde niet uitzakken en landen. Dus stuurde ik wat dichter tegen de duin aan om hoogte te winnen.
Hij had uitwijkplicht...
Er kwam een tegenligger aan en ik kon zien dat hij moeite had hoog te blijven. Hij leek niet verder van de duin af te willen vliegen. Hij had de duin links, ik rechts, dus hij moest mij voorrang geven, sorry - hij had uitwijkplicht. Maar ik zag geen enkele indicatie in zijn lichaam, benen of handen dat hij weg van de duin zou sturen. Toen we bijna bij elkaar waren, dacht ik even dat de tips van onze gliders elkaar zouden raken. Zodra we elkaar passeerden en ik merkte dat we elkaar niet raakten, slaakte ik een zucht van verlichting.
Precies op dat moment voelde ik mezelf vallen en knalde ik tegen de duin met een harde doffe impact op mijn rechterzij. Ik had helemaal geen tijd om nog iets van een stuurbeweging richting het lager gelegen strand te maken. Ik voelde getrek aan een van mijn risers en hoorde de klap en het geruis van het scherm dat neerviel en wat wapperde.
Pijn
Mijn eerste reactie, na een paar stuiters en koprollen gemaakt te hebben, was om de remlijnen in trekken en wikkels om mijn hand te maken. Dat was het snelste wat ik kon doen om de energie uit het scherm te halen. Ik was wat beduusd van de val en de risers vinden ging niet makkelijk. Ik voelde ook meteen wat pijn aan mijn rechter schouder.
Ondertussen vlogen andere piloten voorbij. Ik zag ze wel een beetje kijken, waarschijnlijk om te zien of ik niet geblesseerd was. Ik stond vrij snel op zodat ze konden zien dat ik in orde was. Maar dat was ik niet helemaal. Ik raapte mijn scherm bij elkaar, legde het neer, wachtte op een rustig moment, en startte vanaf de duin.
De dag kwam al ten einde. Pas toen ik geland was, nog met andere piloten had gesproken (ook over mijn val), merkte ik dat mijn schouder inmiddels meer pijn deed dan eerder. Tijdens het inpakken voelde ik meer pijn en tegen de tijd dat ik thuiskwam na een ritje van drie kwartier voelde het als een regelrechte schouderblessure.
Blijkbaar ben ik toch best hard tegen de duin geklapt. Ik heb nog een week last gehouden van mijn schouder en dacht steeds meer dat ik van geluk mag spreken dat het niet gebroken was of uit de kom is gevlogen.
Wake turbulance
De val gebeurde direct nadat ik dicht langs een andere, grote, glider was gevlogen en ik vol in zijn wake turbulence terecht kwam. Je voelt wel vaker wat gehobbel als je benedenwinds langs een glider vliegt, maar omdat we zo dicht langs elkaar vlogen, denk ik dat ik vol in zijn turbulente lucht terecht kwam, dat met de wind mee richting de duin waaide. Hierdoor stortte ik naar beneden.
Ik had eigenlijk nog geluk dat ik zo dicht bij de duin vloog, want daardoor kon ik niet ver vallen. Hooguit een meter denk ik. Maar wel met de snelheid van een glider. Wat zou dat zijn geweest als je met een zachte wind mee langs de duin vliegt, zo’n 30 tot 35 km/uur? De duin lijkt wel zacht met het mulle zand, maar god wat was die klap hard. Misschien knalde ik vol op zo’n graspol.
Nadat het gebeurde stond ik snel op en vloog ik door. Maar als ik er nu zo terug blik, denk ik toch anders over vlak langs het duin scheren. Het is super gaaf, maar er is geen marge. Wat niet erg is, zolang je verder wel de ruimte hebt en je vlucht niet verstoord wordt.
Smalle liftband
Op de bewuste dag was de liftband al smal, dus we hadden al minder marge om hoog te vliegen, afstand van elkaar of van de duin te houden. En het was druk. Vervelend druk eigenlijk. Dus we werden elke keer wanneer we langs elkaar vlogen geconfronteerd met die kleine marge. Het ging de hele dag goed.
Maar om een of andere reden was bij die ene passage met de tegenligger de turbulentie heftiger dan alle andere keren en zakte ik opeens helemaal weg. Zonder marge betekende dat directe impact met de duin. Of was de turbulentie net zo heftig als altijd, maar was het gevolg heftiger omdat ik dichter langs de duin vloog? Ik weet het eigenlijk niet.
Had ik moeten landen?
We doen er dan alles aan om maar te blijven vliegen, om in de liftband te blijven. Maar bij zwakker wordende wind delen we dan wel een nog kleinere liftband met elkaar. Je ziet dat iedereen dichter tegen de duin aan kruipt. Dat tegenliggers die de duin links hebben je minder ruimte geven omdat zij niet uit willen zakken.
Weinig wind voelt minder gevaarlijk, maar zo bezien is weinig wind juist gevaarlijk. Je vleugel vliegt nog altijd met dezelfde snelheid door de lucht. En ja, met een smaller wordende liftband kan je niet allebei in hetzelfde stukje lucht vliegen.
Terug bekeken weet ik niet wat ik anders had moeten doen. Had ik weg moeten draaien? Daar was denk ik geen tijd voor eigenlijk. Ik had liever gezien dat de ander wat meer afstand gehouden én dat had aangegeven. In dit geval had hij dus meer boven het strand gevlogen met het risico van landen. Eigenlijk vrijwel zeker landen.
Ik heb hem of haar niet gesproken. Ik weet eigenlijk niet meer wie het was of wat de kleur van zijn scherm was. Er waren zo veel mensen die dag. Ik weet niet hoe hij het ervaarde of überhaupt gemerkt heeft dat ik tegen de duin knalde, het gebeurde immers achter hem. Dus ik weet niet hoe (en of) hij dit incidentje beleefde.
De volgende keer dat ik zie dat de windkracht laag is en dat iedereen met bergschermen vliegt, ga ik meer rekening houden met de breedte van de liftband. Ik zorg ervoor dat mijn tegenligger genoeg ruimte heeft, als ik hem vlak langs de duin zie krabben. Als dat betekent dat ik moet landen is dat maar jammer. Ik heb nu gevoeld hoe makkelijk je hard op de duin kan storten.
Maar ja, de volgende keer dat ik de duin rechts heb en ik zie dat de ander niet uitwijkt, heb ik dan nog wel genoeg tijd om weg te draaien? Of moet ik zelf eerder besluiten om uit te wijken, ook al heb ik niet de eerste uitwijk plicht? Heb ik wel zin om telkens degene te zijn die ruimte maakt, die zich aanpast omdat de ander niet op tijd laat zien wat ie van plan is? Hoe kan ik aan de ander aangeven dat ik verwacht dat hij ruimte maakt? Geen idee.
Wanneer het naar mijn mening te druk wordt op de bekende soar stekken ga ik naar een rustigere plek. Dat sowieso.